Pragnę Państwa zaprosić na wspólne spotkania z Historią. Już widzę, jak niektórzy Czytelnicy wzruszają ramionami, mówiąc: „co mi tam jakieś stare opowieści! Trzeba budować dla siebie lepszą przyszlość, a nie oglądać się wstecz”. Jednak chciałbym przekonać tych z pośród Państwa, którzy tak myślą, że historia nie jest oddzielona od teraźniejszości ani od przyszłości żadną granicą. To, co dzieje się dzisiaj, jutro będzie już historią – a jednocześnie wynika z tego, co zdarzyło się wczoraj.

            Każdy człowiek ma swoją własną historię. Został ukształtowany przez geny odziedziczone po swoich przodkach, przez wychowanie, przez wszystkie przygody swojego życia. Jego współczesność w dużym stopniu wynika z jego przeszłości. Ale zauważmy: nie tylko ważne jest to, co naprawdę zdarzyło się w naszym życiu – ważniejsze jest, co z tego utkwiło w naszej pamięci. To się nazywa „świadomością historyczną”, czasem niezbyt zgodną z faktami.

            To wszystko odnosi się również do całych społeczeństw, czy narodów. Ale ta narodowa historia jest również jakąś cząstką naszej osobistej, siedzi w naszej podświadomości, stymuluje nasze zachowania. Dlatego dobrze jest coś o niej wiedzieć.

            Historia jest jedna – są to bowiem obiektywne fakty, które wydarzyły się w przeszłości. Różna może być natomiast nasza znajomość tych faktów, różna ich selekcja, różna interpretacja.

Każdy człowiek, a również każdy naród, ma tendencję do egocentrycznego spojrzenia na przeszłość. Pamiętamy o swych sukcesach,  staramy się zapomnieć o rzeczach wstydliwych, o tym, że komuś wyrządziliśmy krzywdę. Bardzo łatwo rozgrzeszamy się z naszych win, a surowo osądzamy innych.

            W ten sposób powstaje historiografia – czyli opis historii, tworzony przez ustny przekaz tradycji, przez nauczanie w szkołach, przez literaturę i publicystykę, wreszcie przez prace profesjonalistów. I tu zaczyna się kołomyjka: każdy naród tworzy własną historiografię, czasem zupełnie nie przystająca do rzeczywistości. Zauważmy, że inna jest historiografia polska, inna niemiecka, jeszcze inna rosyjska czy ukraińska. Również inna jest anglosaska.

            Sposób opisania i nauki historii ma ogromny wpływ na wzajemne stosunki między narodami. Wytwarza pewne stereotypy, sympatie i antypatie, czasem wręcz nienawiść. Dlatego wiele narodów europejskich uznało, że jednym z podstawowych warunków dobrego współżycia jest obiektywne nauczanie historii.

            Wydaje mi się, że i nasze samopoczucie tu, w Kanadzie, pomiędzy wieloma innymi nacjami, może zależeć w jakimś stopniu od tego, jak widzimy nasz historyczny „background”. Starajmy się więc i my obiektywnie spojrzeć na historię. Nie dajmy się poniżać, ale i nie wywyższajmy się nad innych. Czujmy się równorzędni z otoczeniem, nie wpadajmy w kompleksy niższości – a czasem może wyższości?

            I temu właśnie celowi ma służyć ten blog!